Framen? Doe maar niet!

Door: Jaap Jepma6 januari 2020

Altijd leuk, wat van die ‘balansdagen’ aan het einde van het jaar. Want mét het moment dat je de administratie op orde brengt voor overdracht aan de accountant, wordt ook het beeld nog even helder aan wie we al die inzet in het voorbije jaar hebben besteed. Het was trouwens een prachtig jaar, dus als 2020 er net zo eentje wordt dan mag ie er zo bij in het boekje! Eén woord willen we in 2020 het liefst niét meer horen: framen. Afgesproken?

Mooie uren in 2019

Dat 2019 een mooi jaar is geweest blijkt wel uit ons staatje van opdrachten. 34 opdrachtgevers zorgden het afgelopen jaar voor hele mooie uren die in prachtige dagen, weken en maanden ‘wegglipten’ tussen onze vingers. Onze ureninzet groeide in 2019 met 8,5% ten opzichte van 2018.

Op vallend veel inzet ging naar gemeenten. Liefst 52 % van onze tijd was voor projecten die we voor 12 gemeenten uitvoerden in vier provincies: Drenthe, Friesland, Groningen en Overijssel. Het waren vooral Omgevingsvisies en uitdagingen in de energietransitie die de agenda bepaalden.

Drie provincies snoepten 19% van onze aandacht. Het grootste deel ging naar economische thema’s: zoals met bedrijven werken aan een succesvolle energieaanpak en bijdragen aan de circulaire economie. Omdat we regelmatig over straat lopen in Leeuwarden (daar zit immers ons kantoor), wordt er nog weleens gedacht dat we bijna alles voor de provincie Fryslân doen. Ook in 2019 bleek dat net als in eerdere jaren nogal relatief. Die provincie nam 3,7% van onze totale ureninzet af. Het zijn wel vaak heel zichtbare uren, omdat ze voor 95% met het modereren van (werk)bijeenkomsten, congressen en symposia worden ingevuld.

14% van onze inzet deden we in opdracht van kennisinstellingen: Windesheim, NHL Stenden, WUR en RUG. Het thema ‘groene chemie’ speelde daar de hoofdrol in.

Net als in andere jaren waren we ook in 2019 actief voor woningcorporaties. De meeste uren hebben we in opdracht voor De Bouwvereniging in Harlingen verricht, die we ondersteunden bij hun nieuwe ondernemingsplan. Woningcorporaties vroegen 6% van onze tijd.

Van onze ureninzet ging zo’n 5% naar een bont cluster bedrijven en belangenorganisaties. Vaak voor het faciliteren van kortstondige, complexe bijeenkomsten. 10 opdrachtgevers brachten boeiende en  intensieve ureninzet met zich mee.

Zo’n 3 % van het werk gebeurde in opdracht van twee ministeries, LNV en Economische Zaken.

Waar we in eerdere jaren nog weleens flink aan de bak mochten voor maatschappelijke organisaties, kwamen we die dit jaar vooral tegen als deelnemer in de projecten die we voor andere opdrachtgevers hadden. De instellingen zelf namen een krappe 1% van onze uren af. Benieuwd naar het nieuwe jaar!   

Framing leidt af van de opgave

Was er in 2019 ook iets niet zo leuk in het werk? Zekers. De behoefte aan ‘framen’ dook regelmatig op. Ook bij onze opdrachtgevers. Meer dan in welk jaar daarvoor lag het pontificaal op heel veel tafels. Framen is een Engelse term die begin 21e eeuw in het Nederlands is terechtgekomen en verwijst naar een overtuigingstechniek in communicatie. De techniek bestaat eruit dat woorden en beelden zo worden gekozen, dat een aantal aspecten worden uitgelicht. Die uitgelichte aspecten helpen om een bepaalde lezing te onderbouwen of zelfs te propageren. Wie een frame gebruikt, probeert om met woorden - en de beelden en gevoelens die ze oproepen -  de manier waarop anderen naar de werkelijkheid kijken te beïnvloeden. Zo’n frame wordt een bril waardoor we bepaalde informatie wel zien en andere juist niet.

In te veel projecten wordt te veel ‘geframed’. Niet onbewust, maar heel bewust. Te veel opdrachtgevers vragen er om. Of vragen zich als serieuze afweging hardop af: “En als we het nu eens heel anders framen?” Eigenlijk zeggen ze: kunnen we niet iets (net een beetje) anders vertellen? 

Heel eerlijk? Wij zijn er niet van. Vaak zit ‘m dat in dat ‘net een beetje anders’. Waardoor het meestal écht iets anders wordt. Kijk, we kunnen een goed verhaal heel goed helpen uitleggen. En we kunnen ook een ‘slecht’ verhaal heel goed helpen uitleggen. Maar van een moeilijk verhaal maak je geen makkelijke kost. En van een slecht verhaal maak je geen goed verhaal. Van een ongemakkelijke waarheid, maak je dus ook op z’n best een ongemakkelijke waarheid. Draagvlak of acceptatie bereik je, in weerwil van wat veel mensen kennelijk denken, niet door het ‘gewoon anders te framen’. Sterker nog, al dat framen versterkt hooguit de polarisatie en weerstand nog een beetje meer. Framen leidt niet tot betere milieuprestaties, meer duurzame energie, minder stikstof of een groenere economie. Het leidt ook niet tot enthousiasme bij inwoners of ondernemers om ergens aan mee te doen. In the end is framen irritant, versterkt het tegenstellingen en leidt het af van de opgave.

In 2020? Niet meer doen dus! Bewaar framen maar voor het aanprijzen van een stuk zeep, snel internet of het inlijsten van een schilderij. Gewoon je stinkende best doen en goed werk leveren, dat werkt voor 2020 het allerbest. Toch?

Jaap Jepma

Terug naar overzicht