Om me hier op voor te bereiden loop ik dan eerst een paar keer rond de veertig kilometer, zodat ik vast afstand in de benen heb. Ieder jaar doe ik op die manier een flink aantal halve en hele marathons. Ruim tien jaar geleden ben ik serieus gaan rennen, nu loop ik jaarlijks royaal 2500 kilometer hard. Het allerliefst in De Onlanden en de Eelder en Peizer Maden, vlakbij Groningen. Onverhard, langs velden en bossen. Of op één van de Waddeneilanden over strand, duin, polder en kwelders. Terschelling of Schiermonnikoog. Op vakantie in het buitenland zoek ik  graag de hoogte van een col. Heel eerlijk? Thuis in Friesland zijn de loopjes het minst. Vaak verhard, langs eindeloos grasland, tenzij de berm overdadig bloeit in het voorjaar.

Wat dat lopen met werk te maken heeft? Het heeft me ‘endurance' gebracht, volharding. Ik heb geleerd dat op elke afstand op enig moment de pijn komt, of de twijfel. Loop ik verder of stap ik uit? Kan ik dit wel? Is het de pijn waard? Zware benen, kou of een klap van de hitte. Elke keer weer is er zo’n moment. Conditie doet er dan niet meer zo toe, de strijd is vooral in je hoofd, mentaal: wilde ik dit graag en waarom? Wat voelde ik bij het idee toen ik eraan begon? En hoe voelt het straks als ik er ben? Volharding brengt me naar de finish en diezelfde volharding brengt ook het grote genieten weer terug, al terwijl ik loop. Het is de ruimte en kracht om dwars door het moeilijke moment heen te lopen.

Dat moment waarop je denkt aan opgeven zit vaak op ongeveer tweederde deel van de run. Niet altijd natuurlijk, maar je bent meestal al heel ver en het gaat nooit om het laatste lullige kilometertje voor de eindstreep. Er volgt nog een flinke afstand. Volharding is dus niet voor watjes. Endurance is voor wie vooraf besluit te finishen, en die zich tíjdens die grote inspanning sterkt aan het idee dat ‘ie gewoon gaat finishen, omdat moeilijkheden niet betekenen dat je stopt.

Je moet dat leren, dat afzien en dóórgaan. Elke sporter weet dat dit niet vanzelf wel komt. Je traint ervoor, zodat je weet dat je gezond aan komt, ook als het zwaar is. Er hoort wilskracht bij en uithoudingsvermogen. Maar het begint met een helder inzicht in wat en waarom. In organisatietermen: je visie. Een helder beeld van wat je gaat doen.

En geloof het of niet, mijn hond kan het nu ook. Onze hyperactieve kruising Australian Shepherd x Goldendoodle loopt wekelijks dezelfde afstand als ik. In het begin als een stuiterbal, die hardnekkig aan de riem hing of als een pingpongbal voor en achter me langs wilde racen. Hij kwam kapot thuis, dat wel, maar vaak moest hij het laatste stuk echt afzien. Nu, hij is bijna drieënhalf, loopt er een volwaardige canitrailer met me mee. In een regelmatige cadans lopen we als duo hele einden, in stilte. Die ene beloning is er meteen, het grote genieten. De andere beloning is de tevredenheid en trots achteraf en de rust. Onze vorige hond, Fingo, had er een ‘master degree' in, mensen stopten soms om te kijken omdat we samen in een perfecte regelmaat liepen.

In de top- en duursport is endurance een vanzelfsprekend begrip. Je kunt eenvoudig niet van start en voor succes gaan zonder die visie die je volharding brengt. Volharding is positief, endurance een mindset. Doen! Gaan! Weten wat je wilt! Snot voor de kop en resultaat voor de bril.

En dit is het inzicht dat ik dagelijks gebruik in mijn werk. Bij lastige processen omdat partijen verschillende doelen nastreven. Of als ik de samenwerking begeleid tussen organisaties die niet direct voor elkaar geboren zijn. Als gespreksleider bij maatschappelijke onrust, of zorgen over ontwikkelingen in de leefomgeving. Je behaalt geen resultaat als je niet weet waaróm je ergens naar toe gaat. Tegengas komt er gegarandeerd. Maar waar ga je naar toe als het feit dát er tegengas is méér stuurt dan je visie?

En begrijp me goed: bij Noordtij zijn we procesbegeleiders, dus uiteenlopende meningen en onverwachte gebeurtenissen, politiek of oplopende emoties zijn er niet voor niks. Met endurance zeg ik niet dat je met oogkleppen op alles negeert. Ik stel dat je endurance nodig hebt omdat je anders een speelbal wordt van alle te verwachten plus onvermoede krachten op je pad, en zo uiteindelijk geen enkel doel bereikt. Wat er dan bij komt kijken is lef- het lef om de route tóch uit te lopen, en vast te houden aan het waarom van het proces waar je in zit.

Toen ik begin mei op drie zonovergoten dagen in de Limburgse heuvels de Koning van Spanje Trail Ultimate liep, had ik 90 kilometers de tijd om daar op te reflecteren. Zo nu en dan, want de meeste aandacht had ik nodig voor het pad en de omgeving. En natuurlijk denk ik in mijn vrije tijd ook graag aan andere dingen. Maar bedenk zelf eens, hoe endurance een rol in jouw werk kan spelen...

Wij geven onze opdrachtgevers vaak mee dat je beter bewust kan kiezen voor de lange lijn. Weten waar je aan begint en dát af willen maken, door de pijn heen. Weten dat het zoet er aan het einde is en dat je dus door het zuur heen moet, de mentale afgrond over (straks verliezen we de steun, haakt een partij af, is het politiek riskant) en weer door!

Het mooie is: zoals volharding licht lopen weer mogelijk maakt, zo zorgt endurance in moeilijke situaties uiteindelijk voor de verbinding. Het maakt duidelijk dat er bijgestuurd mag worden, maar niet afgezwaaid.

Dat pleit voor bestuurders en beslissers die dat willen en doen. Die kiezen voor het geduld en vertrouwen van de lange lijn, die durf hebben om consistente en consequente keuzes maken. Ook,  juíst, als het gaat over onderwerpen die van belang zijn voor de toekomst van onze samenleving. Die de horizon van bestuursperioden overstijgen. Over duurzaamheid en energietransitie, over innovatie in onderwijs en economie, over nieuwe manieren van werken en het betrekken van mensen daarbij. En ze zijn er! Ik ga ze hier niet als voorbeeld noemen, degenen over wie het gaat weten het wel en kennen mijn waardering.

Het gaat nog weleens mis, volharding is wat je noemt ‘een dingetje’. Ik zie het dagelijks langskomen, ook tot mijn spijt in onze eigen praktijk. Ze bewegen als een zwerm, uiterst flexibel. Van voor naar achter, van links naar rechts. Je zou kunnen zeggen dat de dynamiek groot is, hoewel die vaak juist onbedoeld door henzelf wordt veroorzaakt: het verhaal is dun, het ontbreekt aan leiderschap en aan eigenaarschap. Vaak zien ze maar weinig resultaat, of in elk geval heel langzaam. Er wordt veel gepraat en vergaderd, alles is procesmatig, regie een belangrijke opgave en faciliteren een gevierde rol. Gebrek aan focus, dat ook, maar vaker een gemis aan volharding. Want als duidelijk wordt dat er iets niet werkt, wijkt de zwerm uit en kiest moeiteloos een nieuwe richting. Agile, scrum, framen, positioneren, branden, meer marktgericht, een nieuwe lading…een ander begrippenkader…lege dozen die van de ene naar de andere ruimte worden verplaatst. Niks mis met al die frisse werkvormen, maar wel als de onderliggende keuze niet deugt.

Ik heb mijzelf getraind om op volharding te gáán, mijn focus centraal te stellen. Altijd vanuit een onafhankelijke en betrokken rol. Endurance is in ons werk niet altijd gemakkelijk. Is het strategisch of onstrategisch als je je wendt naar een nieuwe invalshoek? Wat gebeurt er eigenlijk als je vasthoudt aan je focus terwijl invloedrijke belanghebbenden iets anders willen? Is ‘volharding' iets negatiefs als er forse tegenwind is?

Nee dus. Want we werken met voorkennis. Natúúrlijk komt er tegenslag en tegenwind! En die moet je niet negeren, die kan ook nieuwe inzichten of verbetering meebrengen en daar moet je natuurlijk gebruik van maken. Daarom: wees flexibel. Pas je snelheid en je manier van bewegen aan als dat op een stuk van de route nodig is. En hoe je dat doet- precies, je raadt het al, daar heb je endurance voor nodig. De wil om je doel te halen, omdat het een belangrijk doel is. Anders zwalk je.

Dit is waar ons vak z’n meerwaarde aan ontleent. Kritisch op koers houden, dat is wat we doen. Daarmee hebben we iets te bieden waar het net te vaak aan ontbreekt. Als je weloverwogen een hele goede keuze hebt gemaakt om iets goeds te gaan doen: dan was en is dat een goede keus!

En daar zet ik graag een boom over op. Voor de liefhebbers combineer ik dat met plezier met een loopje.

Jaap Jepma